Gastroenteroloji ve iç hastalıkları uzmanı Prof. Salih Boa, pankreas hastalıklarının erken tanı ve tedavisinde endoskopik yaklaşımın hayati rolünü ve önemini anlatıyor.
Pankreas, sindirim ve kan şekerinin düzenlenmesinde kritik rol oynayan iki önemli işlevi olan bir organdır. Ekzokrin fonksiyonu sindirim enzimlerinin üretiminden ve bağırsağa salgılanmasından sorumludur. Endokrin fonksiyonu ise insülin hormonu üreterek kan şekerini kontrol eder. Ancak ne yazık ki, pankreas hastalıkları genellikle geç teşhis edilir ve bu da hastaların sağlığına zarar verir. Bu nedenle, pankreas hastalıklarının endoskopik yaklaşıma dayalı erken teşhisi ve tedavisi büyük önem taşımaktadır.
Pankreas hastalıkları nelerdir?
Pankreas hastalıkları genel olarak iki ana gruba ayrılır: akut ve kronik pankreatit ve pankreas kanseri. Akut pankreatit ani başlayan şiddetli karın ağrısı, bulantı ve kusmaya neden olabilir. Kronik pankreatit daha az şiddetlidir ancak uzun süreli karın ağrısı ve sindirim sorunlarına neden olabilir. Pankreas kanseri ileri yaş, sigara, cinsiyet ve kronik pankreatit gibi risk faktörleriyle ilişkili olsa da herhangi bir uyaran olmadan da ortaya çıkabilir.
Erken teşhisin gücü ve endoskopik yaklaşım: endoskopik ultrason (EUS)
Pankreas hastalıklarının erken teşhisi için en etkili yöntemlerden biri endoskopik ultrason veya kısaca EUS'dur. EUS, sindirim sistemi organlarını ve çevre dokuları ayrıntılı olarak incelemeye yardımcı olan bir teknolojidir. Pankreasın anatomik konumu nedeniyle BT ve MR gibi diğer görüntüleme teknikleri her zaman EUS kadar ayrıntılı bilgi sağlayamaz.
EUS ile mideden pankreas dokusu kolaylıkla incelenebilmekte ve pankreasta oluşabilecek erken evre kist veya kanserler kolaylıkla tespit edilebilmektedir. Ayrıca EUS ile bu bölgelerden biyopsiler alınarak doğru tanı konulabilir. Bu da hastaların erken evrede tedaviye başlamasını sağlar.
Tedavide retrograd kolanjiyopankreatografi (ERCP) yöntemi
Safra kesesi taşları akut pankreatitin ana nedenlerinden biriyse, endoskopik retrograd kolanjiyopankreatografi (ERCP) ile çıkarılabilirler.
ERCP, üst gastrointestinal sistemin endoskopisini ve röntgeni birleştiren bir prosedürdür. ERCP safra kanalı ve pankreas kanalı sorunlarını teşhis ve tedavi etmek için kullanılır.
ERCP, safra kanalı hastalığı, pankreas kanalı sorunları, safra kanalı kanseri ve safra yolları tıkanıklığı gibi sorunlarda oldukça etkili bir yöntemdir. Bu işlem hastalar için umut verici sonuçlar sunmakta ve sağlık sorunlarının giderilmesine önemli katkılar sağlamaktadır.
