Yeme bozuklukları, insanların yeme davranışlarında ciddi bozukluklar yaşadıkları ve buna bağlı düşünce ve duyguların da atipik olduğu bir grup hastalıktır. Yeme bozukluğu olan kişiler genellikle kendilerini yiyeceklere ve vücut ağırlıklarına "aşırı bağlı" bulurlar.
Çoğu durumda, yeme bozuklukları anksiyete, panik, obsesif-kompulsif bozukluk, alkol kötüye kullanımı veya uyuşturucu kullanımı gibi diğer ruhsal bozukluklarla birlikte görülür. Yeni kanıtlar, kalıtımın bazı insanların yeme bozukluğu geliştirmesinde rol oynayabileceğini göstermektedir, ancak bu bozukluklar daha önce aile öyküsü olmayan birçok insanı da etkilemektedir. Tedavi edilmezse, bu bozuklukların duygusal ve fiziksel semptomları yetersiz beslenme, kalp sorunları ve diğer potansiyel olarak ölümcül durumlara yol açabilir. Neyse ki, uygun tıbbi yardımla, yeme bozukluğu olan kişiler doğru beslenme alışkanlıklarını geri kazanabilir ve daha iyi duygusal ve psikolojik sağlığa geri dönebilirler.
Bazen bu bağımlılıkla başa çıkma yolu uzun ve zordur, ancak çok geç olduğunda ve/veya yeme bozukluğu etkilenen bireyin ruhuna ve fiziğine kalıcı hasar vermeyi başardığında değil, zamanında tıbbi yardım almak özellikle önemlidir.
Araştırmalar, yeme bozukluğu olan veya madde kullanım bozukluğu geliştiren kadınların diğer rahatsızlığı geliştirme olasılığının 4 kat daha fazla olduğunu, dolayısıyla hem eş-bağımlılık hem de yeni yeme bozukluğu ile mücadele ettiklerini göstermektedir.
Burada yeme bozukluklarının bazı ana türlerine bakacağız ve son zamanlarda yeni yeme bozukluklarının ortaya çıktığını, listeye eklendiğini ve psikologlara ve bu alanda çalışan tüm profesyonellere yeni zorluklar sunduğunu belirtmek ilginçtir.
Anoreksiya - Anoreksiya nervoza
Anoreksiya, hastaların boyları için beklenen normal sağlıklı kilodan en az yüzde 15 daha az ağırlığa sahip olmaları durumunda teşhis edilir.
Anoreksiyanın ayırt edici özellikleri şunlardır:
- Sınırlı gıda alımı
- Şişman olma korkusu
- Vücudun nasıl göründüğü ile ilgili sorunlar
Anoreksiyası olan kişiler normal kilolarını koruyamazlar çünkü yeterince yemeyi reddederler, sıklıkla aşırı ve takıntılı bir şekilde egzersiz yaparlar ve bazen kilo vermek için kendilerini kusmaya veya müshil kullanmaya zorlarlar.
Zaman içinde aşağıdaki belirtiler gelişebilir:
- Adet döngüsü durur
- Kalsiyum kaybı yoluyla osteopeni veya osteoporoz (kemik incelmesi)
- Saçlar dökülür, tırnaklar kırılganlaşır
- Cilt kurur ve sarımsı bir renk alabilir
- Hafif anemi
- Şiddetli kabızlık
- Kan basıncında düşüş, solunum ve nabızda yavaşlama
- İç vücut ısısı düşerek kişinin sürekli üşümesine neden olur
- Depresyon ve uyuşukluk
Bulimia - Bulimia nervoza
Bulimia hastaları genellikle diyet ve egzersiz yapsalar da hafif zayıf, normal kilolu, aşırı kilolu ve hatta obez olabilirler. Bulimia hastaları sık sık yemek yerler ve bu sık öğünler sırasında hastalar şaşırtıcı miktarlarda yemek yiyebilirler. Kısa bir süre içinde şeker, karbonhidrat ve yağ oranı yüksek binlerce kalori tüketebilirler. Çok hızlı yiyebilirler, bazen yiyecekleri çiğnemeden bile yutabilirler.
Yemek sırasında hastalar kendilerini kontrolden çıkmış hissederler. Çok miktarda yemek yedikten sonra mide ağrıları ve kilo alma korkusu, bulimia hastalarının kendilerini kusturmalarının veya laksatif kullanmalarının yaygın nedenleridir. Bu döngü genellikle haftada en az birkaç kez veya ağır vakalarda günde birkaç kez tekrarlanır.
Bulimia hastaları genellikle yakın çevrelerindeki kişiler tarafından uzun süre fark edilmezler, ancak bulimia hastalığında güçlü bir şekilde belirti gösteren semptomlar vardır:
- Kronik boğaz ağrısı ve kızarıklığı
- Boyundaki ve çene altındaki tükürük bezleri şişer; yanaklar ve yüz genellikle şişkinleşir
- Diş minesi aşınır; dişler mide asitlerine maruz kaldığı için çürümeye başlar
- Sürekli kusma gastroözofageal reflüye neden olur
- Laksatif kullanımı tahrişe neden olarak bağırsak sorunlarına yol açar
- Diüretikler böbrek sorunlarına neden olur
- Şiddetli dehidrasyon
- Bulimia, yemek borusu yırtılması, mide yırtılması ve kardiyak aritmiler dahil olmak üzere nadir görülen ancak potansiyel olarak ölümcül komplikasyonlara yol açabilir.
Kompulsif aşırı yeme
Kompulsif aşırı yemesi olan kişiler, kısa bir süre içinde çok büyük miktarlarda yiyecek tükettikleri ve yemek sırasında kendilerini kontrolden çıkmış hissettikleri yeme atakları geçirirler. Bulimia hastalarının aksine, bu kişiler yedikleri yiyeceklerden kusarak ya da laksatif kullanmak gibi diğer güvenli olmayan yöntemlerle kurtulmaya çalışmazlar. Bu tıkınırcasına yeme kronikleşir ve başta ciddi obezite, diyabet, hipertansiyon ve kardiyovasküler hastalıklar olmak üzere ciddi sağlık komplikasyonlarına yol açabilir.
İşte bu yeme bozukluğunun karakteristik belirtileri:
- Normalden daha hızlı yemek
- Doyduğunuzu hissedene kadar yemek
- Fiziksel olarak aç hissetmediğiniz halde çok miktarda yemek yemek
- Yalnız yemek yiyor çünkü bundan utanıyor
- Her yemekten sonra kendinden nefret etme, depresyon veya yoğun suçluluk duyguları
Ortoreksiya
Ortoreksiya, doğru veya sağlıklı beslenme fikrine takıntılı insanların durumudur.
Diğer yeme bozuklukları gibi ortoreksiya da ciddi sonuçlara yol açabilir.
Ortoreksiya veya Ortoreksiya nervoza, sağlıklı beslenme konusunda sağlıksız bir takıntı içeren bir yeme bozukluğudur.
Bazı çalışmalar, örneğin kariyerleri uğruna mükemmel sağlıklarını korumaya çalışan kişilerin ortoreksiya geliştirme riskinin daha yüksek olabileceğini öne sürmüştür. Örnek olarak bale dansçıları, sporcular vb. gibi belirli meslekler verilebilir.
Sağlıklı beslenme hevesi, ancak aşırı kilo kaybı veya arkadaşlarla dışarıda yemek yemeyi reddetmek gibi günlük hayatı olumsuz etkileyen bir takıntı haline geldiğinde ortoreksiyaya dönüşür.
Ortoreksiya ile ilişkili olumsuz sağlık etkileri genellikle aşağıdaki üç kategoriden birine girer:
- Fiziksel etkiler - örneğin, kısıtlayıcı beslenmenin neden olduğu temel besin maddelerinin eksikliği yetersiz beslenmeye, anemiye veya anormal derecede yavaş kalp atış hızına yol açabilir. Şiddetli yetersiz beslenme sindirim sorunlarına, elektrolit ve hormon dengesizliklerine, metabolik asidoza yol açabilir.
- Psikolojik etkiler - ortoreksiyası olan kişiler yeme alışkanlıkları bozulduğunda yoğun bir hayal kırıklığı yaşayabilir. Dahası, kendi koyduğu diyet kurallarını çiğnemek muhtemelen suçluluk ve kendinden nefret etme duygularına yol açacaktır. Ortoreksiyası olan kişiler, yemek yemenin yanı sıra, yiyecekleri tartmak ve ölçmek, sonraki öğünleri planlamak ve düşünmek için çok fazla zaman harcarlar.
- Sosyal etkiler - söz konusu katı yeme düzeni, arkadaşlarla dışarıda yemek yemek gibi yemek etrafında dönen sosyal faaliyetlere katılmayı zorlaştırabilir. Buna ek olarak, yemekle ilgili müdahaleci düşünceler sosyal ilişkileri daha da karmaşık hale getirebilir.
Daha fazla bilgi için +359895770869 numaralı telefonu arayabilirsiniz.
