-
Pulmoner hipertansiyon hastalığı nedir?
Pulmoner hipertansiyon olarak da bilinen pulmoner hipertansiyon (PH), nadir görülen ancak son derece ciddi bir durumdur. Bu hastalıkta akciğer dolaşımındaki basınç uzun bir süre boyunca yüksek kalır. Pulmoner hipertansiyon farklı klinik durumlarda tespit edilebilir ve fizyolojik ve patolojik özelliklerine bağlı olarak toplam beş gruba ayrılır. Bu durum çoğu durumda hastanın kardiyak ve pulmoner fonksiyonlarındaki zorluklar nedeniyle gelişmeye başlar. Ana nedenlerden biri, ikinci gruba ait olan sol ventrikül disfonksiyonu olarak bilinen kalbin sol ventrikülünün bozulmuş fonksiyonudur. Üçüncü grupta hipoksi ile seyreden parankimal akciğer hastalığı yer alır. Kalbin sol ventrikül fonksiyonunda ciddi sorunları olan hastaların yaklaşık 60%'sinde daha sonra pulmoner hipertansiyon gelişir.
KOAH (kronik obstrüktif akciğer hastalığı) vakalarında önemli bir PH riski vardır. Görülme sıklığı vakaların yaklaşık 20%'sidir ve ilerlemiş hastalıkta risk 50%'nin üzerine çıkmaktadır. Buna karşılık, diğer üç grupta (1, 4 ve 5) PH gelişme olasılığı önemli ölçüde daha düşüktür. Grup 4'e bir örnek, akut pulmoner emboli sonrasında ortaya çıkabilen ve yılda 1 milyon kişiden yaklaşık 5'ini etkileyen kronik tromboembolik pulmoner hipertansiyondur.
-
Pulmoner hipertansiyon hastada yüksek kan basıncını etkiler mi?
PH, normalden yüksek olduğunda pulmoner vaskülatür direncinin bir yansımasıdır. Ancak sistemik hipertansiyon, pulmoner hipertansiyon gelişiminin tek olası nedeni olarak görülmemektedir. Bazı hastalarda, arteriyel hipertansiyonun kalbin sol tarafında hipertansif hastalık gelişimine yol açma olasılığı vardır. Bazı vakalarda pulmoner hipertansiyona yol açan diyastolik disfonksiyon da mümkündür.
-
Akciğerlerde artan gerilim neye bağlıdır ve hangi insan grupları için tehlike oluşturabilir?
Pulmoner hipertansiyon, hastalığın farklı nedenlerini yansıtan beş gruba ayrılır. İlerlemiş akciğer hastalığı, ciddi kalp yetmezliği ve diyastolik disfonksiyonu olan hastalarda PH'yi tespit etmek için düzenli profilaktik muayenelerin yapılması tavsiye edilir. Hastanın aşağıdaki gibi komorbiditeleri olduğu durumlarda:
- HIV enfeksiyonu
- portal hipertansiyon
- bağ dokusu hastalıkları
- hemolitik anemi
- konjenital kalp anomalileri
- veya daha önce toksin ve ilaç alımıyla ilgili deneyiminiz varsa, ciddi bir pulmoner hipertansiyon gelişme riski vardır.
-
Bu hastalığın başlıca belirtileri nelerdir?
Pulmoner hipertansiyon çoğu durumda, gelişiminin daha ileri bir aşamasına ulaşana kadar belirgin klinik semptomlar olmadan ilerler. En yaygın belirtilerden biri egzersiz sırasında nefes darlığıdır. Bu hastalığın diğer belirtileri arasında halsizlik, göğüs ağrısı ve yorgunluk yer alır. PH daha ilerlemiş bir aşamadayken baş dönmesi, uzuvlarda şişme, hemoptizi, kısa süreli bilinç kaybı (senkop), bilinç kaybı olmaksızın halsizlik (presenkop) görülür. Bu semptomlar hem fiziksel eforda hem de dinlenme durumunda ortaya çıkabilir. Pulmoner hipertansiyon tanısı koymanın zorluklarından biri, bu semptomlardan herhangi birinin çeşitli başka hastalıklardan kaynaklanabilmesidir. Bu nedenle teşhis genellikle semptomlar şiddetlenene ve vasküler sistemde kapsamlı hasar ortaya çıkana kadar gecikir.
-
Bu hastalığa sahip hastalar nasıl doğru teşhis edilir?
Pulmoner hipertansiyon vakaları değerlendirilirken, anjina ve/veya egzersiz yeteneğinde kademeli azalma, senkop ve dispne gibi çeşitli durumlar her zaman göz önünde bulundurulmalıdır. Sık sık kapsamlı teşhis prosedürleri gereklidir, örneğin:
- göğüs röntgenleri
- akci̇ğer değerlendi̇rmesi̇ i̇çi̇n fonksi̇yonel testler
- transtorasik ekokardiyografi
- Akciğer taraması (ventilasyon/perfüzyon),
- EKG dahil olmak üzere yüksek çözünürlüklü bilgisayarlı göğüs tomografisi.
Ekokardiyografi, akciğerlerdeki arteriyel basıncı ölçerek pulmoner hipertansiyon olasılığını değerlendirmek için birincil tarama yöntemi olarak kullanılır. Ancak PH'nin kesin tanısı, hastanın sağ kalbine yerleştirilen özel bir kateter ile invaziv bir hemodinamik ölçüm yapılarak konur. Hastaya tanı konulduğunda, PH gelişiminin kesin nedenini belirlemek için daha ileri tanısal incelemeler de yapılır.
-
Hastalığın tedavi yöntemleri nelerdir?
Hastanın, PK gelişiminin spesifik nedenine göre belirlenen uygun tedaviyi alması son derece önemlidir. Bu, PH'nin beş gruptan hangisine girdiğine dair kesin bir teşhis ve yönlendirme ihtiyacını vurgular. Bu nedenle, bu durumdaki hastalar tedavi için uzman merkezlere sevk edilmelidir. Pulmoner hipertansiyonun 1. grubuna giren hastalara özel vazodilatör tedavi uygulanır. Grup 2, 3 ve 5'te kalan hastalar için altta yatan pulmoner ve kardiyak hastalığa yönelik tedavi reçete edilir. Grup 4'e ait kronik tromboembolik pulmoner hipertansiyon, pulmoner endarterektomi ile cerrahi tedavi gerektirir. Perkütan balon pulmoner anjiyoplasti, daralmış veya tıkanmış pulmoner arterleri genişleterek akciğerlerdeki kan dolaşımını iyileştirmeyi amaçlayan minimal invaziv bir yöntemdir. En iyi hemodinamik sonuçları elde etmek için genellikle dilatasyon ve kateterizasyon ile aşamalı prosedürler uygulanır.
-
Olası komplikasyonlar nelerdir?
Pulmoner hipertansiyon tanısı için kullanılan sağ hemitorasik kateterizasyon uygulandığında düşük morbidite (1,1%) ve mortalite oranları (0,055%) bildirilmiştir. Bu prosedür uzmanlaşmış tıp merkezlerinde gerçekleştirilmektedir. Bu tür bir manipülasyon yapıldığında bazı komplikasyonlar ortaya çıkabilir. Kateter yerleştirme bölgesinde ciltte morarma, hava embolisi, kalp tamponadı, pulmoner arter rüptürü, damar yaralanmasına bağlı önemli kanama veya aritmi gibi sorunlar.
